سیر تاریخی پیدایش و تحول برنامه ریزی اجتماعی

Authors

علی حاج یوسفی

ali hajyousefi 22206675دانشکده علوم اجتماعی علامه

abstract

هدف:  از دیدگاه تاریخی، برنامه ریزی اجتماعی به نظریه های فلسفه اجتماعی و توسعه علوم اجتماعی در اواخر قرن نوزدهم برمی گردد. اما بعد از جنگ جهانی اول بنا به ضرورت های زندگی اجتماعی و معضلات نو ظهور جوامع اروپایی الگوهای اولیه برنامه ریزی توسعه اجتماعی کمتر به مبانی نظری و نظریه پردازی توجه داشتند و در شرایط نا بسامان آن روزگار بیشتر از اصول علوم مهندسی الحام می گرفتند. لذادر این مطالعه مهندسی اجتماعی و سیر پیدایش و تحول برنامه ریزی اجتماعی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. روش: این مطالعه به روش مرور سیستماتیک انجام گرفت. بدین منظور مقالات، کتاب ها و اسناد مرتبط با مهندسی اجتماعی، برنامه ریزی اجتماعی، مددکاری جامعه ای و توسعه اقتصادی اجتماعی  مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت از این مجموعه هفده (کتاب، مقاله و سند) انتخاب گردید. نتایج: مهندسی اجتماعی کوششی علمی و مهندسی برای تجزیه و تحلیل واقعیات اجتماعی وتهیه طرح و نقشه ای برای بهبود جامعه و جلوگیری از مشکلات اجتماعی در زندگانی جامعه آینده بوده است. در اوایل دهه چهل و پنجاه میلادی مهندسی اجتماعی در کنار برنامه ریزی های فیزیکی-کالبدی و شهرسازی رواج داشت. اما در عمل کارشناسان متوجه شدند که پدیده های اجتماعی به مثابه واقعیات زندگی اجتماعی  پیچیده تر از پدیده های فیزیکی و طبیعی اند و نمی توان بسادگی، بدون شناخت کلیه عوامل و عناصر متعدد و گوناگون زندگی اجتماعی مسائل و معضلات جامعه را بدرستی شناسای کرد، و نمی توان روابط پیچیده مشکلات اجتماعی را با برقراری روابط ریاضی و مهندسی شناخت و ارزیابی کرد. بعلاوه اصولاً مهندسی اجتماعی قادر نیست در دنیای واقعیات مدلی را بوجود آورد، که تمام متغیرهای اجتماعی و غیر اجتماعی را در آن بگنجاند. بنابراین کارشناسان در عمل “مهندسی اجتماعی” را به کنار گذاردند و اصول و فنون برنامه ریزی اجتماعی را برای شناخت و جلوگیری از مشکلات خرد و کلان اجتماعی حال و آینده، بمنظور تهیه طرح و نقشه بهبود جامعه فردا با طرح و اجرای نقشه های دقیق و منطقی به کار گرفتند. بعد از جنگ دوم جهانی، به موازات تحولات عمیق اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و از همه مهمتر رشد وتوسعه صنعتی و روند شهرنشینی و پیدایش کلان شهرها و بروز معضلات و مشکلات اجتماعی پیچیده از یک سو، رشد و توسعه علوم اجتماعی و دانش برنامه ریزی و مدیریت، از سوی دیگر، ضرورت توجه به دانش برنامه ریزی اجتماعی، چه از طرف مقامات و نخبگان سیاسی دولت ها و چه از طرف نهادهای اجتماعی بالا گرفت. بحث و نتیجه گیری: در واقع در طول چند دهه گذشته (بعد از جنگ جهانی دوم) برنامه ریزی اجتماعی از مجموعه ای از روش ها و فنون کاربردی برای طراحی طرح و نقشه اجتماعی، به سطح یک دانش متعالی میان رشته های علوم اجتماعی و اقتصادی و مددکاری اجتماعی ارتقاء یافته است. امروز تجارب برنامه ریزی اجتماعی در کشورهای جهان نشان می دهد که برنامه ریزی اجتماعی بنا به ماهیت خویش، بیش از هر عامل دیگری، از شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر جامعه ای تاثیر می پذیرد. بنا براین روش ها و فنون، به خودی خود نقش تعیین کننده ای در عرصه برنامه ریزی ندارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سیر تاریخی پیدایش و تحول برنامه‌ریزی اجتماعی

هدف:  از دیدگاه تاریخی، برنامه‌ریزی اجتماعی به نظریه‌های فلسفه اجتماعی و توسعه علوم اجتماعی در اواخر قرن نوزدهم برمی‌گردد. اما بعد از جنگ جهانی اول بنا به ضرورت‌های زندگی اجتماعی و معضلات نو ظهور جوامع اروپایی الگوهای اولیه برنامه‌ریزی توسعه اجتماعی کمتر به مبانی نظری و نظریه پردازی توجه داشتند و در شرایط نا‌بسامان آن روزگار بیشتر از اصول علوم مهندسی الحام می‌گرفتند. لذادر این مطالعه مهندسی اجت...

full text

تحلیل سیر تحول تاریخی مفهوم عدالت اجتماعی در برنامه ‏های توسعة شهری ایران (1340-1390)

برای پاسخ به این پرسش که «چه نظریه‏ای از عدالت بیش‌تر مد نظر برنامه‏ریزان شهری در ایران بوده است و این نظریه در گذر زمان چه تغییراتی یافته است؟» در این مطالعه نخست نمونه‏هایی از کاربرد مفهوم عدالت در آثار برنامه‏ریزان شهری ایرانی و سپس سه طرح نمونة جامع شهری بازخوانی شد. یافته‏ها نشان می‏دهد بیش‌ترِ برنامه‏ریزان شهری ایران در دو تعریف «عدالت به مثابة برابری یک‌سان» و «عدالت به مثابة تأمین حداقل‏...

full text

سیر تحول GIS(2): چهارچوبه نظری و عملی در برنامه ریزی چشم انداز

Carl Steinitz در ادامه سخنرانی­ اش در EGIS 93 به بیان متدلوژی پروژه­ ای برای برنامه ­ریزی چشم انداز می­ پردازد. پس از گذشت قریب به 25 سال از کاربرد GIS در بسیاری از پروژه­ های، در سال 1990 به این نتیجه رسیدم که برای تداوم این کار یک ساختار مشترکی وجود دارد و مقاله کوتاهی تحت عنوان «چهارچوبی برای تئوری» در مجله چشم انداز اکتبر 1990 به تحریر درآوردم و در طی سه سال گذشته این چهارچوب و قالب تئوری،...

full text

تحلیل سیر تحول تاریخی مفهوم عدالت اجتماعی در برنامه ‏های توسعة شهری ایران (1340-1390)

برای پاسخ به این پرسش که «چه نظریه‏ای از عدالت بیش تر مد نظر برنامه‏ریزان شهری در ایران بوده است و این نظریه در گذر زمان چه تغییراتی یافته است؟» در این مطالعه نخست نمونه‏هایی از کاربرد مفهوم عدالت در آثار برنامه‏ریزان شهری ایرانی و سپس سه طرح نمونة جامع شهری بازخوانی شد. یافته‏ها نشان می‏دهد بیش ترِ برنامه‏ریزان شهری ایران در دو تعریف «عدالت به مثابة برابری یک سان» و «عدالت به مثابة تأمین حداقل‏...

full text

تحلیل سیر تحول تاریخی مفهوم عدالت اجتماعی در برنامه ‏های توسعه شهری ایران (۱۳۴۰-۱۳۹۰)

برای پاسخ به این پرسش که «چه نظریه‏ای از عدالت بیش تر مد نظر برنامه‏ریزان شهری در ایران بوده است و این نظریه در گذر زمان چه تغییراتی یافته است؟» در این مطالعه نخست نمونه‏هایی از کاربرد مفهوم عدالت در آثار برنامه‏ریزان شهری ایرانی و سپس سه طرح نمونه جامع شهری بازخوانی شد. یافته‏ها نشان می‏دهد بیش ترِ برنامه‏ریزان شهری ایران در دو تعریف «عدالت به مثابه برابری یک سان» و «عدالت به مثابه تأمین حداقل‏...

full text

سیر تاریخی پیدایش اصل اشتغال در اصول فقه شیعه

اصل اشتغال (یا احتیاط) از مباحث عمدة اصولی در بخش اصول علمیه است و در حالتی جریان می یابد که مکلف به اصل تکلیف الزامی یقین دارد اما در مورد مکلّف به (آنچه بدان تکلیف شده) دچار شک شده است. این اصل عملی با این وضوح و به گونة تفکیک شده از اصاله الحظر در کتب اصولیان متقدم به چشم نمی خورد. مقالة حاضر مطلب را از نخستین کتاب اصولی تألیف شده در شیعه (که در آن نشانی از این اصل به چشم نمی خورد) پی می گیرد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مددکاری اجتماعی

جلد ۴، شماره ۲، صفحات ۵۰-۵۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023